Новото истражување сугерира дека изложеноста на одредени видови на загадување во клучните периоди на развој во бременоста и раното детство може да биде една од причините за појава на аутизам кај децата. Научен преглед, објавен во списанието Brain Medicine, покажа дека вообичаените загадувачи на воздухот – како што се ситните честички и азотни оксиди – можат да предизвикаат серија биолошки настани кои можат да придонесат за нарушување на спектарот на аутизам (ASD).
Ефектот на загадувањето на воздухот врз фетусот
Последниот преглед идентификуваше неколку патишта во телото каде што загадувањето може потенцијално да влијае на фетусот во развој. Станува збор за биолошки реакции кои можат да имаат токсичен ефект врз клетките, воспаление во мозокот и телото, нарушување на хемиските сигнали помеѓу нервните клетки, промени во ДНК и нарушување на одредени супстанции и хемиски реакции во телото.
„Изложеноста на загадувачи на воздухот е поврзана со системско воспаление, кое може да влијае на развојот на мозокот во матката и на почетокот на животот“, вели д-р Стефанија Папатеодору, вонреден професор по епидемиологија на Факултетот за јавно здравје Рутгерс.
Загадувањето на воздухот може да влијае и на функцијата на крвните садови и протокот на крв кај трудниците, што дополнително може да влијае на фетусот во развој. „Загадувањето на воздухот може да влијае и на функцијата на плацентата, што може да го промени развојот и растот на фетусот“, додаде д-р Папатеодору.
Овој преглед, исто така, откри дека малите честички – особено PM2.5, мешавина од честички во воздухот со дијаметар од 2,5 микрометри или помал, и токсичен гас од азот оксид – можат да ја преминат плацентата и да влијаат на развојот на мозокот на фетусот.
Тоа значи дека загадувањето на воздухот може да има директно влијание врз фетусот во развој, вели д-р Кели Бакулски, вонреден професор по епидемиологија на Факултетот за јавно здравје на Универзитетот во Мичиген.
Овој преглед не е единственото истражување кое ги поврзува аутизмот и загадувањето. Анализата од 2019 година, која испитуваше 132.256 бебиња и изложеноста на нивните мајки на загадување за време на бременоста, откри поврзаност помеѓу изложеноста на азотен оксид и дијагнозата на АСН. Сепак, не најде врска помеѓу PM2.5 и оваа состојба.
Студија на случај објавена во 2020 година покажа дека изложеноста на озон во текот на третиот триместар и изложеноста на ПМ2,5 во текот на првата година од животот се поврзани со поголем ризик од АСН.
Што значи ова истражување за идните родители
Иако сè поголем број студии го поврзуваат загадувањето на воздухот со АСН, сè уште нема дефинитивни причини. Ограничувањето на изложеноста на загадување може да го намали ризикот од аутизам кај вашето дете, но можеби не. Во зависност од тоа каде живеете, може да биде многу тешко значително да ја намалите изложеноста на загадениот воздух.
Друга важна работа што треба да се забележи е дека иако децата со аутизам имаат различен развој на мозокот од нивните невротипни врсници, тоа не значи дека нивниот мозок е „лош“ или дека треба да се поправи. Покрај тоа, истражувањето покажа дека намалувањето на изложеноста на загадување може да помогне во поддршката на здравјето на други начини, вклучително и намалување на веројатноста за развој на срцеви и респираторни проблеми.
За да се постигне ова, д-р Папатеодору препорачува секојдневно да се проверува Индексот за квалитет на воздухот (AQI).
– Вредностите на AQI од 100 или пониски се сметаат за безбедни. Ако AQI не е безбеден, треба да останете во затворени простории или да ги намалите активностите на отворено на минимум, вели таа.
Ако треба да излезете кога квалитетот на воздухот е лош, д-р Бакулски вели дека носењето висококвалитетна, добро поставена маска како N95 може да помогне.
– Маските, како што се маските N95, се многу ефикасни во филтрирањето на честичките од компонентите на загадениот воздух – додаде таа.
Квалитетот на воздухот во затворените простории е исто така важен. Д-р Папатеодору забележува дека користењето на прочистувач на воздух во домот е паметно.
– Високоефикасните филтри за честички за воздух (HEPA) во прочистувачите на воздух можат да ја намалат концентрацијата на PM2,5 – вели таа.