Климатската криза ги продолжува деновите, ги нарушува интернетот и ГПС, покажа студијата
Деновите стануваат подолги поради климатските промени, но иако промената во должината на денот е на скала од милисекунди, доволно е потенцијално да се наруши интернет сообраќајот, финансиските трансакции и GPS навигацијата, покажа истражувањето на научниците од Универзитетот ЕТХ во Цирих.
Должината на денот на Земјата постепено се зголемуваше во текот на геолошкото време поради гравитационата сила на Месечината врз океаните и копното. Сепак, топењето на ледените плочи на Гренланд и Антарктикот поради глобалното затоплување предизвикано од човекот ја прераспределува водата складирана на големи географски широчини во светските океани, што доведува до зголемување на нивото на водата во морињата поблиску до Екваторот.
Ова ја прави Земјата порамна, или подебела, забавувајќи ја ротацијата на планетата и го прави денот уште подолг, според студијата, пишува Гардијан.
Влијанието на човештвото врз планетата неодамна беше докажано со истражување кое покажа дека прераспределбата на водата предизвикува движење на оската на ротација на Земјата, односно Северниот и Јужниот пол, како и дека емисиите на јаглерод ја намалуваат стратосферата.
– Можеме да го видиме нашето влијание врз целиот систем на Земјата, не само локално, како што е зголемувањето на температурата, туку навистина суштински, менувајќи го начинот на кој се движи во вселената и ротира – изјави професорот Бенедикт Сожа од ЕТХ Цирих во Швајцарија.
Тој истакна дека, поради емисиите на јаглерод, промените се случиле во 100 или 200 години кои претходно се случувале во текот на милијарди години.
Човечкото мерење на времето се заснова на атомски часовници, кои се исклучително прецизни.
Сепак, точното време од денот, т.е. една планетарна ротација, варира поради плимата и осеката, влијанието на климата и некои други фактори, како што е бавното обновување на Земјината кора по повлекувањето на ледените плочи формирани во последното ледено доба.
– Сите центри за податоци што го напојуваат интернетот, комуникациите и финансиските трансакции се базираат на прецизно време. Потребно е и прецизно познавање на времето за навигација, особено за сателити и вселенски летала – рече Сожа.
Истражувањето, објавено во Зборникот на Националната академија на науките на САД, користело набљудувања и компјутерски реконструкции за да го процени ефектот на топењето на мразот врз должината на денот. Стапката на забавување варира помеѓу 0,3 и 1,0 милисекунди на век (ms/ci) помеѓу 1900 и 2000 година. Но, од 2000 година, како што топењето се забрза, стапката на промена исто така се забрза до 1,3 мс/в.
– Во моментов стапката е веројатно повисока од било кое време во последните неколку илјади години. Се предвидува дека ќе остане на приближно 1,0 мс/в во следните неколку децении, дури и ако емисиите на стакленички гасови се сериозно намалени, велат научниците.
Тие предупредија дека ако емисиите не се намалат, стапката на забавување ќе се зголеми на 2,6 мс/в до 2100 година, надминувајќи ги лунарните плими како единствениот најголем придонес за долгорочните варијации во должината на денот.
