Сигурно сте го слушнале правилото „пет на ден“, кое би требало да ни помогне да ги задоволиме нашите нутритивни потреби со овошје и зеленчук. Меѓутоа, кога исхраната е недоволна, витаминските додатоци веќе долго време се користат како начин да се надомести тој недостаток. Но, дали навистина функционираат? Или, како што велат некои, витамините само ни даваат скапа урина?
За каква „скапа урина“ станува збор?
Секој кој некогаш земал додаток на витамин Б ќе ви каже дека тоа ќе ви ја обои урината, што е многу чест несакан ефект.
Витамините Б се растворливи во вода, така што вашето тело го зема она што му треба и го отфрла остатокот. Присуството на витамин Б во урината може да предизвика поинтензивно обојување. Тоа е безопасно и нема што да се грижите, велат производителите.
Ова е јасна демонстрација дека дел од она што го консумираме во форма на суплементи едноставно поминува низ нас без никаков ефект. Сепак, ова не е момент на откривање за ефикасноста на витамините, бидејќи количината што ја апсорбираме и отфрламе зависи од индивидуалната физиологија, пишува IFL Science.
Апсорпцијата на витамини зависи од возраста (постарите луѓе апсорбираат помалку витамини Б и произведуваат помалку витамин Д во телото под влијание на сонце), диететските инхибитори (храната богата со растителни влакна може да ја намали апсорпцијата на минералите, додека храната богата со калциум може да ја ограничи апсорпцијата на железо ), диететски промотори (протеинот ја подобрува апсорпцијата на минералите, витаминот Ц ја подобрува апсорпцијата на железото, а маснотиите од исхраната ја подобруваат апсорпцијата на витамините А, Д, Е и К, затоа додадете малку масло или путер во зеленчукот).
Во 1992 година, д-р Виктор Херберт, тогаш професор на Медицинскиот факултет Маунт Синај во Њујорк, изјавил дека „нема корист од клукањето со витамини… Сите витамини што ни се потребни ги добиваме преку храната. Користењето додатоци само ви дава скапа урина“. Фразата се фати, но оттогаш научивме многу повеќе за витамините.
Зошто ни се потребни витамини?
„Додаток“ значи додаток за да се комплетира или подобри нешто, а во однос на витамините значи збогатување на исхраната.
Главната причина е што луѓето ја напуштаат препорачаната здрава исхрана со овошје, зеленчук, цели зрна, риба, посно месо, млечни производи, чај и вода од чешма за диета полна со засладени пијалоци, чипс, слатки, колачи и готови оброци.
Овие популарни опции се богати со калории, но со малку витамини, минерали, полифеноли и здрави масти како што се омега-3 масните киселини.
Глобалните истражувања проценуваат дека лошата исхрана во моментов е водечка модифицирана причина за хронична болест, одговорна за околу една петтина од смртните случаи ширум светот.
Во идеален свет, сите ние би можеле да добиеме се што ни е потребно, нутриционистички гледано, од храната – но тоа не е секогаш изводливо. Затоа, витамините се потребни во многу околности, покрај суплементите што ги гледате во аптеките.
Недостатокот на витамин А убива мали деца и предизвикува слепило кај преживеаните. „Златниот ориз“ требаше да спаси милиони детски животи секоја година со додавање на бета-каротин, кој може да се претвори во витамин А во телото, во нивната исхрана, но тој не стана достапен поради премногу рестриктивните прописи во однос на генетската модификација. „Happy Iron Fish“ има подобра среќа како производ за борба против недостаток на железо.
Улогата на суплементите е појасна во контексти каде што недостатоците се широко распространети и значајни. Меѓутоа, што е со дневните дози за оние кои имаат пристап до урамнотежена исхрана?
Дали витамините делуваат?
За да разбереме дали делуваат витаминските додатоци, прво треба да видиме која е нивната улога. Луѓето треба да знаат дека улогата на додатоците во исхраната е да ни помогнат да постигнеме оптимален внес на витамини, минерали и омега-3 масни киселини. Додатоците во исхраната не се лекови и не спречуваат или лекуваат болести, но сепак се важно средство за зачувување на здравјето од детството до староста.
Истражувачите истражувале дали дневниот внес на суплементи може да придонесе за подобро здравје на мозокот во староста, подобрување на меморијата и забавување на когнитивното стареење кај постарите возрасни лица.
Со давање на една група мултивитамински додаток додека другата група примала плацебо, тие забележале мало подобрување во првата група. Се чини дека дневниот мултивитамински додаток има корист за меморијата и целокупната функција на мозокот, приближно еквивалентно на забавување на стареењето на мозокот за околу две години.
Малку е веројатно дека витамините ќе бидат магично решение за која било медицинска итна помош, но тие можат да ни помогнат да оствариме маргинални придобивки во потрагата по поздрав и подолг живот.
Друга студија ја разгледа улогата на одредени витамини во спречувањето на мозочен удар. Беа собрани податоци за 14 студии чии учесници земале додатоци на витамин Б и откриле дека имаат околу 34% намален ризик од мозочен удар во областите каде што фолната киселина не била (или речиси никогаш) не се додавала во храната. Кога беа испитани местата каде што фолната киселина беше вообичаена, не беа забележани големи придобивки.
Ова ѝ дава тежина на идејата дека витаминските суплементи можат да помогнат на патот кон подобро здравје кога нашата исхрана е дефицитарна на некој начин, но едноставното затварање на дупката нема да работи за секого – особено без да се вклучат други промени во животниот стил.
Покрај тоа, витамините често се сметаат за брза патека до заздравување. Сепак, истражувањето не најде силна врска помеѓу потрошувачката на витамини и маркерите кои може да укажуваат на супермоќен имунолошки систем.
Значи, не магично решение, туку скапа урина? Сепак е малку покомплицирано од тоа.