Повеќето патнички авиони „преживуваат“ удар на гром еднаш или двапати годишно, според американската владина агенција за временска прогноза – која е пандан на нашиот Хидрометеоролошки институт – Националната метеоролошка служба (NWS).
Но, авионите, по правило, немаат посериозни последици од тие удари, бидејќи се дизајнирани и произведени на таков начин што можат да го „преземат, спроведат и издржат“ испуштањето електрична енергија во воздухот.
Според NWS, авионите всушност често иницираат удари од гром бидејќи присуството на авион во воздухот ги засилува амбиенталните електрични полиња типични за грмотевици и го олеснува спроведувањето на молњите низ воздухот.
Последниот случај на удар на авион од гром е забележан на 25 декември 2023 година, кога Боинг 787-800 на American Airlines (регистрација N808AN, сериски број 40626, произведен во 2015 година) на лет од Буенос Аирес (EZE) до Мајами. МИА) мораше да се врати на пистата во Аргентина.
Дали авионот може да „преживее“ без последици?
Може. Се разбира, кога се сомнева дека авионот бил погоден од гром, задолжителна е проверка на авионот, што може да предизвика доцнење на летот и може да биде прилично скапо (како што претходно споменатиот American Airlines 787 мораше да се прегледа, за да се врати во Мајами еден ден подоцна).
Токму затоа, исто како и во случај на турбуленции, пилотите избегнуваат бури кога и како можат. Сепак, многу авиони не треба да се дизајнираат со заштита од гром: на пр. мали приватни авиони или експериментални авиони. Иако, според NWS, „со децении немало пад на патнички авион предизвикан од гром“, што не може да се каже за други, помали авиони.
Кога и каде е поголема веројатноста да удри гром?
За време на полетување или слетување, како и на помали надморски височини (помеѓу 1.500 и 4.500 метри), веројатноста за овој тип на непријатност е многу поголема.
Според истражувањето спроведено во САД, авионите што летале на надморска височина од 8.000 метри – речиси немале никакви „епизоди“ на удар. Современите патнички авиони се дизајнирани да издржат удари од гром: жиците видливи под крилата на патничките авиони обезбедуваат статичка заштита, а има дополнителна заштита од удари од гром на делови од авионот кои се повеќе изложени на гром.
Постојат научни проценки дека сите авиони се удирани од гром во просек еднаш на секои 1.000 часа лет, што значи дека авионите кои оперираат поретко – имаат помали шанси да поминат низ непријатното искуство на електричното празнење.
Можноста за удар на гром во авион зависи и од локацијата: Каде што фреквенцијата на бури е поголема (близу екваторот) – поголема е и можноста за удар. Во областите како Флорида, каде што се забележуваат 100 удари од гром дневно – тоа е повисоко од, да речеме, поголемиот дел од западниот брег на САД, каде што се забележуваат само 10 удари од гром дневно.
Можни привремени пречки со инструментите
Откако гром удри во авион, струјата „излегува“ во друг испакнат дел од авионот (на пр. ако удрил во носот, ќе „излезе“ на врвот на крилото). Потоа продолжува кон спротивниот поларитет во облакот. Ако не може да го најде, ќе удри на земја. Во овие случаи, патниците и екипажот често гледаат блиц и слушаат силна експлозија.
Ако авионот биде погоден од гром, пилотите ги проверуваат сите системи за да се уверат дека сè работи. Доколку се открие сериозен проблем, авионот ќе биде пренасочен за да слета на најблискиот аеродром. Ова се случува само во екстремни случаи, бидејќи летовите обично продолжуваат до нивните дестинации по ударот, според Simple Flying.